Można powiedzieć, że marki outdoorowe startują z uprzywilejowanej pozycji, ponieważ ich klienci to bardzo świadoma grupa docelowa. Osoby te wolny czas spędzają na łonie natury i cechują się dużą świadomością o ekologii. Należy jednak przyznać markom outdoorowym, że co roku wytyczają nowe trendy zrównoważonego rozwoju, niemalże prześcigając się w doskonaleniu rozwiązań.
Niniejszy artykuł stanowi krótki przegląd dobrych praktyk, które mogą zainspirować inne marki modowe, również te niezwiązane ze spędzaniem czasu z dala od miejskiej dżungli.
Bliższa ciału (wełniana) koszula
Trend sprawdzania składów, zarówno w sklepach spożywczych jak i odzieżowych, rośnie w siłę. Konsumenci prześwietlają kupowaną odzież, poszukując w składzie wełny, puchu czy certyfikowanej bawełny, a coraz częściej odrzucając, np. poliester czy akryl. Wełna z merynosów jest oddychająca i ma właściwości antybakteryjne, podczas gdy syntetyczne materiały stanowią jedno z największych źródeł mikroplastiku. Jeden cykl prania około 6 kg może uwolnić nawet 700 tys. mikrowłókien[1]. Wybierając lepsze materiały, nie tylko korzystamy z nich dłużej, ale też w mniejszym stopniu zanieczyszczamy środowisko.
W odpowiedzi na rosnącą świadomość konsumencką firma RAB wprowadziła tabelę informowania o składzie odzieży – „Material facts”. Zawiera ona szczegółowe informacje, które wykraczają poza standardowe dane zamieszczane na metkach. Innymi słowy, to rozbudowana informacja dla konsumenta, umożliwiająca podejmowanie wyborów na podstawie twardych danych. Informuje o udziale OZE w procesie produkcji, procencie materiałów z recyklingu, obecności lub braku szkodliwych chemikaliów czy kraju produkcji[2], tym samym zbiegając się z wymogami Cyfrowego Paszportu i dyrektywy CBAM dla tekstyliów.
Co więcej, tabela jest pozbawiona identyfikacji marki i przypomina listę ze składnikami odżywczymi z produktów spożywczych. Tym samym Rab wytycza ścieżkę, którą mogą podążać inni producenci. Według informacji na stronie www, Rab jest pierwszą firmą, która udostępnia informacje w takiej formie.
52 pory roku
Dopasować produkt dla konsumenta to także zrozumieć, jak konsument z niego korzysta. Według badań marki Lowe Alpine średni czas użytkowania oferowanej przez nią odzieży wynosi ok. 2 lata. Jednak aż 21% ubrań firmy jest noszonych przez ponad 5 lat, przy czym największą część tej grupy stanowi odzież ocieplana[3].
Marki outdoorowe często wymykają się trendom modowym, które wymagają tworzenia nowych kolekcji co sezon. Niestety definicja „sezonu” znacznie zmieniła się w ostatnich paru dekadach – sezony jesienno-zimowy i wiosenno-letni coraz częściej rozbija się na każdą porę roku, a w przypadku fast fashion mówi się nawet o 52 mikrosezonach w roku – czyli nowej mikrokolekcji co tydzień[4].
Marki outdoorowe w dużej mierze opierają się tym alarmującym trendom, a im dłuższą szczycą się historią, tym mniej śpieszą się z nadążaniem za szkodliwymi trendami.
Przykład? Firma Fjall Raven została założona w 1960 roku. Swoją pełnoletność w 1978 roku marka świętowała premierą plecaka Kanken, którego design pozostał niezmieniony od początku jego sprzedaży[5]. Ten ikoniczny plecak, a także wiele modeli kurtek i innych elementów odzieży, wlicza się do części portfolio marki, którą sami nazywają „carryover products” – produkty ponadczasowe, które nie wychodzą z mody przez dekady. Co najważniejsze, „carryover products” stanowią aż 85% całej sprzedaży marki[6]!
Podobną polityką projektowania na lata szczyci się brytyjska, luksusowa marka outdoorowa o tradycjach sięgających końca XIX wieku. Barbour tworzy kurtki, które tradycyjnie przekazywane są w rodzinach z pokolenia na pokolenie, a na aukcjach internetowych parki z woskowanej bawełny, pochodzące sprzed kilku dekad, potrafią osiągać zawrotne ceny. Warto odnotować marketing marki podkreślający wartość znoszonych w indywidualny sposób kurtek. Klienci zachęcani są do woskowania kurtek, wielokrotnych napraw, a w ostateczności – zwrócenia ich do sklepu, gdzie poddawane są transformacjom, np. w ramach współpracy artystycznej z wielkimi projektantami[7].
Śmietnik? Tylko w ostateczności
System naprawy odzieży i sprzętu w markach outdoorowych to niemal norma. Patagonia oferuje zestawy naprawcze, a także zachęca klientów do oddawania używanego sprzętu i odzieży, które przekazuje dalej[8]. Co więcej, np. przy okazji zawodów wspinaczkowych w ramach mobilnego punktu, Patagonia Repair Shop[9] oferuje możliwość naprawy dowolnej odzieży (bez względu na markę), tym samym wzmacniając trend troszczenia się o odzież przez wiele lat.
Firma Fjall Raven w 2021 roku odnotowała 3556 napraw, w 2022 roku – 5488, a w 2023 roku – aż 8531. W raporcie zrównoważonego rozwoju producent podkreśla, że odpowiedzialność leży po obu stronach – producent musi zapewnić produkt naprawialny i nadający się do użytku przez wiele lat, natomiast na konsumenta spada odpowiedzialność za pielęgnację i naprawy[10].
Firma Rapha, specjalizująca się w odzieży kolarskiej, uruchomiła niedawno program Re:route, w którym zachęca do przynoszenia odzieży, zamiast wyrzucania jej na śmietnik. Klienci, którzy podejmą ten wysiłek, są wynagradzani bonami, a oddana przez nich odzież jest odnawiana i przekazywana dalej[11].
W Polsce również nie brakuje przykładów dobrych praktyk. Firma Cumulus, z główną siedzibą w Gdyni, oferuje program naprawy odzieży i śpiworów[12]. Jeden z najstarszych naprawionych śpiworów miał około 30 lat, jak powiedzieli nam w wywiadzie we wrześniu 2024 roku założyciele firmy. Cumulus przeciwstawia się także bezmyślnej konsumpcji – zamiast udziału w promocjach Black Friday, organizuje akcje naprawiania i pielęgnacji tego, co już zostało kupione.
Wzór do naśladowania
Edukacja klientów, projekty na dekady czy rozbudowany system napraw odzieży to zaledwie krótki wstęp do dobrych praktyk branży outdoorowej. Ograniczanie ścinków, produkcja z resztek materiałowych, akcje edukowania o środowisku, promowanie rozważnej turystyki, redukcja zużycia wody i chemikaliów, redukcja gazów cieplarnianych, kupowanie terenów w celu ich konserwacji… Lista jest długa i co roku trzeba byłoby ją aktualizować. Warto wzorować się na markach outdoorowych!
[1] https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0025326X16307639?via%3Dihub, dostęp dnia 15.10.2024
[2] https://rab.equipment/eu/material-facts?srsltid=AfmBOooSjq1JEdsuHRTUCNmLt-Rz_CHQ0YVuHObLZ_AWOP3ngEBNnDrH, dostęp dnia 08.10.2024
[3] https://online.flippingbook.com/view/208218075/13/, dostęp dnia 01.10.2024
[4] https://www.thegoodtrade.com/features/what-is-fast-fashion/, dostęp dnia 15.10.2024
[5] https://www.elle.pl/artykul/fjallraven-kanken-plecak-z-lisem-skad-sie-wzial, dostęp dnia 14.10.2024
[6] https://www.fjallraven.com/49d25c/globalassets/fjallraven/eu/sustainability-update/fjr_csr_2023.pdf?sc_src=email_6062596&sc_lid=601903570&sc_uid=kCs06Z5F94&sc_llid=88759&sc_eh=cf1c8faa4b20b9d81&utm_source=FJR_en&utm_medium=email&utm_campaign=en_Brand_FJR-CSR-2023-W25_20240621_All+subscribers&utm_content=NEWSLETTER, dostęp dnia 08.10.2024
[7] https://www.barbour.com/uk/reloved-collaborations, dostęp dnia 03.10.2024
[8] https://wornwear.patagonia.com/, dostęp dnia 09.10.2024
[9] https://www.facebook.com/events/862315009183771/?active_tab=discussion, dostęp dnia 15.10.2024
[10] https://www.fjallraven.com/49d25c/globalassets/fjallraven/eu/sustainability-update/fjr_csr_2023.pdf?sc_src=email_6062596&sc_lid=601903570&sc_uid=kCs06Z5F94&sc_llid=88759&sc_eh=cf1c8faa4b20b9d81&utm_source=FJR_en&utm_medium=email&utm_campaign=en_Brand_FJR-CSR-2023-W25_20240621_All+subscribers&utm_content=NEWSLETTER, dostęp dnia 08.10.2024
[11] https://drive.google.com/file/d/1u1oVB3R62aqTcVUoRjvUoFkhRoGLu9fQ/view, dostęp dnia 08.10.2024
[12] https://cumulus.equipment/pl_pl/news/summary-repair, dostęp dnia 10.10.2024
Program Climate Leadership jest działaniem realizowanym przez UNEP/GRID-Warszawa w odpowiedzi na rezolucję UNEP/EA.4/L.5, przyjętą podczas 4. sesji Zgromadzenia ONZ ds. Środowiska (UNEA-4).
Rezolucja ”Rozwiązanie Problemów Środowiskowych Poprzez Zrównoważone Praktyki Biznesowe” wezwała biznes do transformacyjnego wysiłku dla sprostania globalnym wyzwaniom środowiskowym i klimatycznym.