Wpływ kryzysu klimatycznego na zarządzanie łańcuchem dostaw

Kryzys klimatyczny ma coraz większy wpływ na globalne łańcuchy dostaw, powodując poważne zakłócenia w logistyce, produkcji i dystrybucji. Wzrost częstotliwości i intensywności ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak powodzie, susze, huragany i pożary, prowadzi do strat finansowych i operacyjnych w wielu sektorach gospodarki.

Aktualne informacje dostarczają wiarygodnych danych na temat ryzyk klimatycznych, które negatywnie wpływają na łańcuchy dostaw. W 2023 roku susza w Chinach spowodowała obniżenie poziomu wody w rzece Jangcy o ponad 50%, co zamknęło znaczną część szlaków wodnych, wpływając na 45% chińskiego PKB. W Europie susza w ostatnich latach dotyka rzekę Ren, kluczowy szlak handlowy, ograniczając zdolność przewozową statków i zmuszając do przeniesienia ładunków na drogi, co zwiększyło koszty transportu i emisję CO₂​. Pożary w USA i Australii zniszczyły infrastrukturę transportową, magazyny i zakłady produkcyjne, co spowodowało przerwy w dostawach surowców i produktów końcowych. W wyniku huraganu Ida zniszczone zostały rafinerie w Luizjanie, co wpłynęło na globalne dostawy paliw i chemikaliów. Intensywne deszcze monsunowe w Indiach i Bangladeszu spowodowały powodzie, które zniszczyły uprawy, infrastrukturę transportową i zakłady produkcyjne, co zakłóciło globalne łańcuchy dostaw produktów rolnych i tekstyliów​.

W 2023 roku ekstremalne zjawiska pogodowe spowodowały globalne straty ekonomiczne przekraczające 92,9 mld USD, z rekordową liczbą 28 katastrof klimatycznych w USA. Przewiduje się, że do 2060 roku liczba dni z ekstremalnymi falami upałów wzrośnie o 24%, co spowoduje dodatkowe 590 tys. zgonów rocznie, a w najbardziej negatywnym scenariuszu liczba ta może przekroczyć 1,12 mln​. Podniesienie poziomu infrastruktury portowej o 2 m w 221 najważniejszych portach na świecie wymagałoby 436 mln m³ materiałów budowlanych i kosztowałoby około 60 mld USD3.

Wśród możliwych do podjęcia rozwiązań zarządzania łańcuchem dostaw warto zwrócić uwagę na podejście i wytyczne metodyki Supply Chain Mapping (SCM), Responsible Supply Chain Management (RSCM), Supply Chain Operations Reference (SCOR) – poprawiających wydajność łańcucha dostaw – oraz ISO 28000 – międzynarodowy standard zarządzania bezpieczeństwem w łańcuchu dostaw, potwierdzający, że łańcuch dostaw jest bezpieczny i zgodny z międzynarodowymi standardami.

Na podstawie wymienionych systemów i wytycznych warto zwrócić uwagę na kilka czynności, które pomagają praktycznie zarządzać łańcuchem dostaw:

• Wdrażanie zaawansowanej analizy ryzyka, zwłaszcza na etapie przeprowadzania analizy podwójnej istotności w procesie raportowania zgodnie z dyrektywą CSRD, może przygotować organizację do reagowania na pojawiające się sytuacje kryzysowe. Firmy powinny inwestować w narzędzia do monitorowania i prognozowania zagrożeń klimatycznych. Modele scenariuszowe i analiza materiałów naukowych mogą pomóc w identyfikacji potencjalnych punktów krytycznych w łańcuchu dostaw i opracowaniu strategii ESG uwzględniającej kluczowe ryzyka, które mogą wpłynąć na płynność operacyjną i finansową przedsiębiorstwa.
• Dywersyfikacja dostawców i tras pozwala zaplanować plan awaryjny na wypadek wyłączenia dostawcy lub transportu w sytuacji zaistnienia ekstremalnych zjawisk pogodowych. Utrzymywanie różnorodnych źródeł zaopatrzenia i alternatywnych tras transportu może zmniejszyć ryzyko związane z lokalnymi zakłóceniami. Warto również rozważyć relokację części produkcji bliżej rynków końcowych​.
• Inwestycje w infrastruktury odporne na klimat, w tym ekspertyzy wytrzymałości istniejącego stanu portów, magazynów i punktów przeładunkowych. Modernizacja portów, dróg i magazynów – w celu zwiększenia ich odporności na ekstremalne zjawiska pogodowe – jest kluczowa w procesie adaptacji do zmian klimatu. Może to obejmować m.in. budowę wałów ochronnych, podnoszenie poziomu infrastruktury oraz rozwój systemów zarządzania wodą​ i systemów wczesnego ostrzegania.

Dodatkowo firmy powinny współpracować z uczestnikami łańcucha dostaw oraz instytucjami rządowymi i naukowymi, aby dzielić się informacjami na temat zagrożeń i najlepszych praktyk w zarządzaniu ryzykiem klimatycznym​. Warto korzystać ze wsparcia analityków danych, w tym danych ESG, aby walidować i weryfikować wewnętrzne systemy zarządzania ryzykami w organizacji oraz logistyką.

Zarządzanie łańcuchem dostaw w obliczu kryzysu klimatycznego wymaga proaktywnych i innowacyjnych rozwiązań. Dostosowanie się do nowych realiów klimatycznych nie tylko zminimalizuje ryzyko, ale również pozwoli firmom na zwiększenie ich konkurencyjności i odporności na przyszłe wyzwania. Warto pamiętać, że wiele z rekomendowanych w niniejszym artykule rozwiązań wynika wprost z procesu raportowania zrównoważonego rozwoju zgodnie z dyrektywą CSRD oraz standardami ESRS. Wykonując proces raportowania z należytą starannością i wsparciem ekspertów zewnętrznych, w tym konsultantów, analityków czy prawników specjalizujących się w tematyce ESG, możliwe jest dokładne przygotowanie organizacji do ryzyk fizycznych i ryzyk transformacji, które wpływają zarówno na zarządzanie organizacją, jak i jej łańcuchem dostaw.