Nawet 70% żywności na świecie pochodzi od drobnych rolników. Drobni rolnicy i pracownicy plantacji w krajach rozwijających się, znajdujący się na początku łańcucha produkcji, nie zawsze dostają sprawiedliwą część zysków z handlu produktami, które uprawiają.
Bardzo często ceny, które dostają rolnicy za swoje produkty są tak niskie, że nie są w stanie utrzymać z tego ani siebie ani swojej rodziny. Nie stać ich na posyłanie dzieci do szkoły ani na godne życie. Producenci bananów w Ameryce Środkowej dostają średnio tylko 1-2% ceny, jaką płacimy za banany w sklepie. To wynik istniejących nierówności na świecie i niesprawiedliwych reguł rządzących handlem międzynarodowym.
Z powodu nasilających się zmian klimatu niektóre uprawy dają coraz mniejsze plony, ograniczając zarobki rolników i zagrażając bezpieczeństwu żywnościowemu. Skrajne warunki pogodowe, huragany i susze, wzrost liczby chorób roślin, takich jak rdza kawowa czy spadek jakości i ilości plonów to tylko niektóre z trudności, z którymi mierzą się obecnie wiejskie społeczności w krajach rozwijających.
Czym jest Sprawiedliwy Handel?
Sprawiedliwy Handel odnosi się do idei rozwoju globalnego Południa poprzez wymianę handlową na specjalnych zasadach, korzystniejszych niż te na rynku międzynarodowym. Może dotyczyć zarówno oznakowanych, jak i nieoznakowanych produktów i działalności różnych organizacji na tym polu.
Jedną z największych i najbardziej rozpoznawalnych z nich jest międzynarodowa sieć Fairtrade International, która stworzyła własny system certyfikacji i oznaczania produktów ze znakiem Fairtrade. Zapewnia rolnikom korzyści, takie jak cena minimalna i premia Fairtrade. Standardy te sprzyjają rozwojowi organizacyjnemu i finansowemu organizacji drobnych producentów, który nie narusza równowagi środowiskowej. Wspierając rolników w procesach dostosowywania produkcji, wzmacniają ich niezależność w łańcuchu dostaw i pomagają dostosowywać się do skutków zmian klimatycznych.
Działania Fairtrade w obliczu zmian klimatu
Opracowana przez Fairtrade strategia dotycząca zmian klimatu skupia się na wspieraniu projektów służących adaptacji i ograniczaniu ich negatywnych efektów, prowadzeniu działań rzeczniczych wspierających rolników w walce ze zmianami klimatu oraz promowaniu praktyk służących zrównoważonemu rozwojowi.
Fairtrade edukuje producentów w zakresie zmian klimatu i wspiera ich w tworzeniu planów dostosowywania produkcji. Poprzez wsparcie eksperckie, kursy i wizyty w gospodarstwach pokazowych rolnicy uczą się, jak wdrażać działania adaptacyjne w swoich gospodarstwach i społecznościach, a następnie przekazują dalej nabytą wiedzę w ramach sieci producentów Fairtrade.
Dzięki środkom publicznym i prywatnym Fairtrade wdraża liczne projekty adaptacyjne, takie jak sadzenie w Ameryce Środkowej odmian kawowców bardziej odpornych na rdzę kawową czy stworzenie z kenijskimi rolnikami pokazowych pól herbaty, na których rolnicy poznają dobre praktyki w zakresie upraw.
Dzięki wsparciu Fairtrade International producenci Fairtrade zaangażowali się w negocjacje na szczeblu międzynarodowym, biorąc udział w takich wydarzeniach, jak szczyty klimatyczne. To doskonała okazja do wyrażenia stanowiska drobnych rolników na forum międzynarodowym.
Standard klimatyczny Fairtrade
Standard klimatyczny Fairtrade został stworzony w porozumieniu z ekspertami, organizacjami pozarządowymi i przedstawicielami rolników. Fairtrade zwiększa udział producentów w projektach ograniczających emisję CO2, wzmacnia powiązania między rolnikami a nabywcami uprawnień, zwiększa transparentność handlu uprawnieniami do emisji CO2 i buduje odporność społeczności rolniczych na zmiany klimatu. Dzięki temu standardowi rolnicy zyskują większy dostęp do rynku uprawnień do emisji CO2 i zysków wynikających z ich sprzedaży.
Firma biorąca udział w programie oblicza swój ślad węglowy, wprowadza działania mające na celu jego zmniejszenie, a następnie rekompensuje pozostałą emisję poprzez zakup uprawnień do emisji Fairtrade Carbon Credits. Wprowadzając program redukcji emisji i zwiększając zakres odpowiedzialności społecznej, staje się tym samym liderem w dziedzinie ochrony klimatu.
Rynek produktów Fairtrade na świecie i w Polsce
Na całym świecie w 2016 roku konsumenci wydali na produkty Fairtrade prawie 10 miliardów Euro. W sprzedaży jest obecnie ponad 30 tysięcy produktów Fairtrade, dostępnych w co najmniej 125 krajach. Sprzedaż produktów Fairtrade w Polsce przekroczyła w 2019 roku 293 mln złotych, co oznacza wzrost o ok. 300% w stosunku do roku poprzedniego (95 mln złotych).
W ostatnich latach obserwujemy dynamiczny rozwój rynku certyfikowanych produktów Fairtrade. Kolejne sieci handlowe dołączają je do swojej oferty. Na rynku pojawiają się również krajowi producenci. Fairtrade Polska od 2015 roku wspiera rozwój rynku produktów Fairtrade w naszym kraju, oferując zainteresowanym firmom wsparcie merytoryczne i marketingowe.
