To, co, jak i ile jemy stanowi jeden z kluczowych aspektów jakości naszego życia. Widzimy to wyraźnie, gdy w sklepach rosną ceny i gdy w mediach słyszymy o rosnącym zagrożeniu głodem, wynikłym z rosyjskiej agresji na Ukrainę. Zrównoważony rozwój sektora produkcji i dystrybucji żywności stanowi zatem klucz do naszej przyszłości.
Powiązania między klimatem a produkcją i konsumpcją żywności zaczynają być coraz bardziej zauważalne w dyskusjach wokół kryzysu klimatycznego. Walka z marnotrawieniem żywności (która, gdyby była państwem, byłaby trzecim największym emitentem gazów cieplarnianych na świecie) czy rosnąca dostępność roślinnych zamienników produktów odzwierzęcych są tego dobrym przykładem.
Jednocześnie jednak dyskusjom wokół zmian w systemach żywnościowych towarzyszą niemałe emocje. Wyzwaniem staje się produkcja odpowiedniej ilości pożywienia dla rosnącej populacji tak, by równocześnie nie przyczyniać się do szkód środowiskowych w wyniku np. nieprzemyślanego stosowania nawozów czy pestycydów.
Oprócz wyzwań systemowych kwestia żywnościowa ma również istotny, indywidualny wymiar. Przekonanie do zmiany nawyków żywieniowych może napotykać opór z szeregu przyczyn - od kwestii dostępności cenowej diet roślinnych aż po praktyki kulturowe.
W całym tym splocie swoje miejsce znaleźć musi biznes. Goście kolejnego spotkania z cyklu Sustainable Leaders’ Hub wskazywali na to, jak zmienia się on pod wpływem danych naukowych, presji konsumentów czy sytuacji rynkowej.
Sklep z zieloną twarzą
Biznesową perspektywę na ten istotny społecznie i środowiskowo temat zaprezentowała Joanna Kasowska z Grupy Żabka, odpowiedzialna w niej za kwestie związane z jakością i standardami oferowanej żywności. Oprócz przypomnienia o skali emisyjności sektora rolnego w swoim wystąpieniu skupiła się na pokazywaniu, w jaki sposób ta wiodąca sieć osiedlowych sklepów franczyzowych stara się modyfikować swój model biznesowy.
Biznesową perspektywę na ten istotny społecznie i środowiskowo temat zaprezentowała Joanna Kasowska z Grupy Żabka, odpowiedzialna w niej za kwestie związane z jakością i standardami oferowanej żywności. Oprócz przypomnienia o skali emisyjności sektora rolnego w swoim wystąpieniu skupiła się na pokazywaniu, w jaki sposób ta wiodąca sieć osiedlowych sklepów franczyzowych stara się modyfikować swój model biznesowy.
Ważnym elementem upowszechniania odpowiadających na te trendy produktów i rozwiązań jest wykorzystanie efektu skali - sieci przeszło 8 tysięcy sklepów czy 8 milionów osób, używających na swych urządzeniach mobilnych aplikację Żappka. Tak duży zasięg pozwala na promowanie i praktyczne wdrażanie działań, wpisujących się w ważne dla firmy fundamenty działania - wspieranie przyjaznych dla planety stylów życia oraz zachowywania środowiska w dobrym stanie.
W najbliższych latach spodziewać się można kolejnych działań firmy, takich jak poszerzania oferty zdrowych produktów roślinnych - w tym roślinnych zamienników mięsa i nabiału, zredukowanie do roku 2025 skali marnowania żywności w swej codziennej działalności o 25% (w porównaniu do poziomu bazowego z roku 2020) czy osiągnięcie w tym samym roku neutralności klimatycznej w zakresie 1 i 2.
Rynek dla roślin
Więcej na temat znaczenia diet roślinnych mówił w swej prezentacji Marcin Tischner, Corporate Engagement & Sustainability Specialist w ProVeg Polska. Przypomniał on o danych naukowych, wskazujących na odpowiedzialność zwierząt hodowlanych za nawet do 14,5-16% globalnych emisji gazów cieplarnianych. Produkcja mięsa i nabiału generuje również znacząco większy ślad węglowy niż w wypadku większości produktów roślinnych.
Zwierzęta hodowlane zajmują dziś - według danych FAO - 77% powierzchni przeznaczonej na produkcję żywności, zaspokajając (poprzez mięso i nabiał) jedynie 18% naszego zapotrzebowania kalorycznego i 37% potrzeb w zakresie białka. Zwiększenie znaczenia bardziej roślinnych diet pomóc zmoże w zmianie tych proporcji i zaspokojeniu naszego zapotrzebowania na pożywienie - bez dodatkowego nacisku na środowisko.
Ekspert programu Climate Leadership zwrócił uwagę na rosnące - według badań GfK Polonia - zainteresowanie świadomym ograniczaniem produktów zwierzęcych w diecie, praktykowanym przez 30% ankietowanych. W roku 2021, mimo pandemii, rosła sprzedaż roślinnych zamienników mięsa czy roślinnego nabiału.
Oprócz danych naukowych czy badań rynkowych Tischner przywoływał również konkretne przykłady zmian w ofercie poszczególnych firm, takie jak zobowiązanie IKEA do tego, by połowa żywności sprzedawanej w swoich restauracjach i 80% na wynos była pochodzenia roślinnego do roku 2025. Swą ofertę w tym zakresie zwiększają nawet firmy, do tej pory nie kojarzące się z dietami roślinnymi - od Burger Kinga po polskich producentów mięsa i nabiału.
Przyszłość przyjazna dla planety
Czy wspomniane zmiany i trendy pomogą nam w uniknięciu najgorszych konsekwencji kryzysu klimatycznego? Stanie się tak tylko wtedy, gdy praktyki rynkowych liderów w zakresie bardziej przemyślanej produkcji i konsumpcji żywności staną się rynkową normą. Upowszechnianie się wiedzy na temat dziejących się na naszych oczach zmian może być jednym z kroków, zbliżających nas do tego celu.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
Projekt realizowany przy wsparciu Ambasady USA w Polsce. Materiał został sfinansowany z grantu przyznanego przez Departament Stanu USA. Opinie, stwierdzenia i wnioski w nim zawarte należą do jego autorów i nie muszą odzwierciedlać stanowiska Departamentu Stanu USA. 
